“Dostlar — Gelin Birlikte Hatırlayalım…”

Şu an bu satırları yazarken gözlerimin önünde 6 Şubat gecesi yaşananlar canlanıyor; bir anda sallanan şehirler, yıkılan binalar, yürekleri sarsan acılar… Bu yazıyı okuyan herkes gibi ben de hâlâ o geceyi unutamıyorum. Çünkü bu deprem yalnızca birkaç saniyelik bir sarsıntı değildi — hayatlarımızda derin, kalıcı yaralar bıraktı. Bugün, “6 Şubat depremi 11 il hangisi?” sorusunun cevabını verirken, bu sorunun ardında birer insan hikâyesi, birer yıkım, birer yeniden doğuş hikâyesi olduğunu unutmadan yazmak istedim.

6 Şubat Depremi: Kökenler ve Depremin Mekânsal Etkisi

2023 yılının 6 Şubat’ında öğle öncesi, sabahın ilk saatlerinde, Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Ardından aynı gün içinde, Elbistan ilçesinde 7.6 (ya da bazı kaynaklarda 7.5) büyüklüğünde ikinci bir sarsıntı yaşandı. ([Yeni Ankara][1])

Bu depremler yalnızca Kahramanmaraş’ı değil, çevre illeri de derinden sarstı. Toplamda 11 il — yani sadece tek bir şehir değil, coğrafi olarak geniş bir alan — doğrudan bu felaketten etkilendi. ([Cumhuriyet][2])

Etkilenen 11 il

Kahramanmaraş (merkez) ([Dünya Gazetesi][3])

Hatay ([TGRT Haber][4])

Gaziantep ([Gaziantep Ekspres][5])

Adıyaman ([Kısa Dalga][6])

Malatya ([Cumhuriyet][2])

Kilis ([TGRT Haber][4])

Şanlıurfa ([HABER ANKARA][7])

Osmaniye ([TGRT Haber][4])

Adana ([Gaziantep Ekspres][5])

Diyarbakır ([Cumhuriyet][2])

Elazığ — 11. il olarak sonradan eklendi. ([Akşam][8])

Depremin yıkımı sadece binalarla sınırlı kalmadı; acı bilanço ağırdı. On binlerce can gitti, yüz binlerce insan yaralandı, yüz binlerce konut ve yapı ya tamamen yıkıldı ya da ağır hasar aldı. ([open.unicef.org][9])

Günümüzde Durum: Yıkımdan Yeniden İnşa Sürecine

Depremin üzerinden geçen yıllarda, etkilenen illerde yeniden ayağa kalkma çalışmaları sürüyor. Ancak var olan yük, hem insani hem ekonomik hem de toplumsal olarak devasa. ([UNFPA Türkiye][10])

Örneğin, resmi raporlara göre:

11 ilde yaklaşık 14 milyon insan doğrudan etkilendi; arasında kayıtlı yabancı uyruklular ve geçici koruma altındakiler de vardı. ([yillik.kizilayakademi.org.tr][11])

Konut kayıpları, altyapı hasarları, özel sektör zararları — tüm bunlar ülke ekonomisinde ciddi kırılmalara yol açtı. Konut hasarları tek başına ağır mali yük oluşturdu. ([yillik.kizilayakademi.org.tr][11])

Binlerce insan hâlâ konteyner kentlerde yaşıyor; kentsel dönüşüm projeleri, sosyal destek, kamu hizmetleri yeniden düzenleniyor. ([UNFPA Türkiye][12])

Bu yeniden inşa süreci, sadece molozların kaldırılması değil; “insan” inşası. Yaraların sarılması, travmanın iyileştirilmesi, yeniden güven hissi oluşturulması… Hepsi bir süreç, hepsi bir emek.

Gelecek: Depremden Ne Öğrendik, Neler Değişmeli?

Bu felaket, maalesef ki ülkemizde depreme hazırlık, yapı güvenliği, şehir planlaması gibi konuların ne kadar hayati olduğunu yeniden hatırlattı. Ama aynı zamanda, kolektif bilincin, toplum dayanışmasının, iyileşme azminin gücünü de gösterdi.

Yapı güvenliği ve mimari: İnşaat standartları, deprem yönetmelikleri artık göz ardı edilemez. Deprem kuşağında yaşayan her şehir, yeniden değerlendirilmek zorunda. Gelecekte benzer felaketlerin etkisini azaltmak için, “depreme dayanıklı” kentleşme kaçınılmaz.

Toplumsal dayanışma ve toplumsal hafıza: 11 ilde yaşanan acılar; ama aynı zamanda dayanışmayı, yardımlaşmayı da artırdı. Bu deneyim, toplumun afet bilincini güçlendirdi. Gelecekte, bu bilinç ve dayanışma korunmalı.

Ekonomi, göç, demografi: Milyonlarca insan etkilendi, birçok aile evsiz kaldı, iş ve geçim kaynakları yok oldu. Uzun vadede, bu travma göçü — hem il içi hem iller arası — toplumsal yapıyı dönüştürebilir. Ama yeniden yapılanma, ekonomik destek, sosyal konut politikalarıyla bu dönüşüm, mümkün olabilir.

Afet yönetimi, önleyici politikalar: Erken uyarı sistemleri, deprem toplanma alanları, afet bilinci eğitimi — sadece felaket sonrası değil, öncesinde de hayati. Bu alanlarda yapılacak yatırımlar, gelecekte yaşanabilecek acıları azaltabilir.

Neden Asla Unutmamalıyız?

Çünkü her “il” yalnızca bir isim değil — her il, o şehirde yaşayan bir aileyi, bir çocuğu, bir anıyı temsil ediyor. 11 il dedik ama her biri bir hikâye, bir yaşam, bir umut. Bu büyük felaket, sadece yıkım değil; yeniden doğuşun, birlikte ayağa kalkmanın bir hikâyesi de olabilir.

Ve biz — biz yazanlar, okuyanlar — bu hikâyeyi hatırladıkça, birlikte yeniden inşa edebiliriz. Yeni nesillere, “deprem bizden güçlü olabilir; ama biz hazırlıksız değiliz” diyebiliriz.

Unutmayın: taş üstüne taş koymak kadar, bilinç üstüne bilinç koymak da önemli. Belleğimizi, dayanışmamızı ve umudumuzu — 11 il için.

[1]: “6 Şubat depremi! Deprem hangi yılda ve saat kaçta meydana geldi …”

[2]: “6 Şubat depremlerinden hangi iller etkilendi? 6 Şubat depremlerinde kaç …”

[3]: “Türkiye’nin 11 ilini etkiledi, 6 Şubat’ı hatırla – Dünya Gazetesi”

[4]: “6 Şubat depreminde zarar gören iller! 11 il etkilendi”

[5]: “6 Şubat depremi hangi illerde oldu? – Gaziantep Ekspres Gazetesi”

[6]: “6 Şubat depreminin birinci yılında 11 il ne durumda?”

[7]: “6 Şubat 2023 depremlerinde ne oldu? Kaç kişi hayatını kaybetti?”

[8]: “Afet bölgesine dahil olan 11. il hangisi? Depremden etkilenen 11 il …”

[9]: “Türkiye Consolidated Emergency Report 2023”

[10]: “UNFPA Türkiye | Türkiye Earthquake Situation Report #6”

[11]: “A Turning Point in Türkiye’s Seismic History: The 6 February …”

[12]: “Situation Report: Türkiye Earthquakes, 2 years on”